Nederlanders zijn kaaskoppen, dat is een bekende uitspraak. We eten dan ook graag kaas. Niet alleen onze eigen harde Nederlandse kazen, we smullen ook van wat het buitenland ons te bieden heeft, zoals brie, cheddar, gruyère of mozarella. We eten kaas op een broodje of zomaar uit het vuistje. Maar is al die kaas nou wel zo gezond? Natuurlijk bevat kaas calcium en ook veel eiwitten. Maar het is eveneens bekend dat deze lekkernij behoorlijk vet. In dit artikel lees je alles over kaas en ook wat de gezondste kaas is.
Is kaas gezond?
De vraag “Is kaas gezond” is nogal een brede vraag. Er zijn namelijk ontzettend veel verschillende soorten kaas. Elk land heeft ook zijn eigen specialiteiten. Nederland staat bekend om zijn harde kazen, zoals Gouda, Beemster en Old Amsterdam. Uit Frankrijk komen de zachte kazen en blauwschimmelkazen. Maar in Nederland eten we ook kazen uit Oostenrijk en Italië.
Al deze kazen worden op verschillende manieren bereid. Nederlandse kazen moeten rijpen en dat bepaalt o.a. hoeveel vet ze bevatten. Dat heeft dus invloed op hoe gezond ze zijn.
- Jonge kaas: 4 weken rijpen
- Jong belegen kaas: 8 weken rijpen
- Belegen kaas: 4 maanden rijpen
- Extra belegen kaas: 7 maanden rijpen
- Oude kaas: 10 maanden rijpen
- Overjarige kaas: minimaal 1 jaar rijpen
Bevat kaas veel vet?
Wat vetten betreft bevat een oudere kaas meer vet dan een jongere kaas. Dat komt doordat het vocht verdampt naarmate de kaas langer rijpt. Daarbij komt dat Nederlandse harde kazen veel vet bevatten, tot wel een kwart van het eigen gewicht. En dit is voor een deel ook nog verzadigd vet. Dit is dus wel iets om op te letten. Vet is niet altijd ongezond, maar je zou niet elke dag een pond kaas moeten eten.
Maar kaas bevat niet alleen ongezonde verzadigde vetten. Het is ook rijk aan omega-3 vetzuren. Veel mensen krijgen relatief weinig van dit vetzuur binnen, dus kaas kan hier een goede bron van zijn.
Het zout in de kaas
Zout is een onmisbaar element in onze voeding. Kaas bevat echter wel erg veel zout en dat terwijl de meeste mensen al teveel zout binnenkrijgen. Het zijn je nieren die de hoeveelheid zout in het lichaam moeten reguleren. Wanneer je teveel zoute producten eet, kunnen je nieren overbelast raken. Dat kan uiteindelijk leiden tot hartproblemen. Er zijn veel kaassoorten die erg zoutrijk zijn, maar er zijn ook soorten die minder zout bevatten. Het is dus verstandig om wat meer te letten op het zoutgehalte van kaas en regelmatig die soorten te kiezen die hier minder van bevatten.
Wat maakt kaas gezond?
Kaas is rijk aan mineralen, vitamines en eiwitten. Zo bevat het veel calcium, wat nodig is voor de opbouw en het onderhoud van de botten en het gebit. Maar het speelt daarnaast ook een rol bij het goed functioneren van de spieren, de zenuwen en hormonen. Enkele andere mineralen die kaas bevat zijn fosfor, magnesium en zink. Kaas is tevens rijk aan vitamine A en D. Vitamine D kan helpen de opname van calcium te verbeteren en het is dus een voordeel dat kaas beiden bevat. Vitamine A is belangrijk voor een goede weerstand en de huid.
Kaas is ook een bron van eiwitten. Eiwitten kunnen worden opgedeeld in kleinere stukjes, de aminozuren. Je lichaam heeft aminozuren nodig om lichaamscellen op te kunnen bouwen. Er zijn enkele aminozuren die je niet zelf kunt aanmaken, dit zijn de essentiële aminozuren. Kaas bevat al deze essentiële aminozuren en met 50 gram kaas krijg je er gemiddeld 15 tot 35% van de ADH van binnen.
Een ander bestanddeel in kaas zijn de sphingolipiden. Dit is een hele mond vol en de kans is groot dat je hier nog nooit van hebt gehoord. Het is een stof die nodig is voor de opbouw van celmembranen. Sphingolipiden spelen een rol bij de bescherming van de huid en kunnen helpen om tekenen van veroudering te verminderen. Er is nog niet veel bekend over de invloed van deze stof. Onderzoek lijkt erop te wijzen dat het kan helpen beschermen tegen ziektes, zoals Alzheimer, bepaalde soorten kanker en diabetes.
Is kaas aan te raden als je wilt afvallen?
Zoals je eerder al kon lezen is kaas erg vetrijk. Hoewel niet alle vet schadelijk is voor de gezondheid, zorgt het hoge vetgehalte in kaas ervoor dat het erg calorierijk is. Het hangt natuurlijk wel af van welke soort kaas je neemt. Als je goed op het vetgehalte van een stukje kaas let, zie je al snel dat bijvoorbeeld 48+ kaas voor meer dan een kwart uit vet bestaat. Ook kazen als Gruyere, boursin, brie, cheddar en Danish Blue zijn erg vet en kunnen een echte dikmaker zijn.
Wil je afvallen, dan is het het beste om je calorie inname te beperken. Kaas is in dat geval niet de beste keuze. Wil je toch profiteren van de gezonde stoffen in zuivel, ga dan voor eiwitrijke en vetarme producten, zoals Griekse yoghurt.
De voedingswaarde van verschillende soorten kazen
In onderstaande tabel zie je een overzicht van verschillende soorten kaas (uit Nederland en andere landen) met hun voedingswaarde per 100 gram.
Soort kaas | Calorieën | Vet (gram) | Eiwit (gram) | Zout (mg) | Calcium (mg) |
---|---|---|---|---|---|
Mozarella | 246 | 16 | 20 | 60 | 160 |
Ricotta | 186 | 13 | 9 | 80 | 255 |
Roquefort | 359 | 32 | 19 | 350 | 660 |
Hüttenkäse | 91 | 3,5 | 12 | 80 | 83 |
Feta | 250 | 21 | 14 | 250 | 140 |
Jong belegen kaas, 48+ | 390 | 32 | 24 | 210 | 811 |
Jonge kaas, 48+ | 353 | 29 | 23 | 190 | 720 |
Oude kaas, 48+ | 436 | 36 | 28 | 250 | 811 |
Gruyère | 411 | 32 | 30 | 1500 | 1000 |
Gorgonzola | 354 | 31 | 19 | 1000 | 600 |
Zachte geitenkaas | 264 | 21 | 14 | 1300 | 100 |
Wat zijn de 5 gezondste kazen?
Hieronder vind je de 5 gezondste kazen op een rij:
1. Mozzarella
In Nederland kun je twee soorten mozarella kopen, namelijk gemaakt van koemelk of van buffel (mozarella di buffala). Buffelmozarella is wat romiger en iets zuurder dan die van koemelk. Wat voedingswaarden betreft komen ze aardig overeen, alhoewel buffelmozarella vetter is (22% tegenover 18%).
Omdat mozarella een heel jonge kaas is (hij wordt niet gerijpt, zoals onze Nederlandse harde kazen), heeft hij een hoog gehalte aan vocht en bevat minder zout. Mozarella bevat daarentegen redelijk wat calcium (de buffelmozarella meer dan die van koemelk), fosfor, kalium en zink. Deze jonge kaas bevat weinig zout en vet en is daardoor een gezondere kaas dan andere kazen.
Iedere week 1 kilo vet verliezen?
Verlies iedere week een kilo vet met lekker eten! Geen shakes, koolhydraatarme kolder of andere dure onzin!
Begin direct met afvallen!2. Hüttenkäse
Ook Hüttenkäse, ook wel cottage cheese genoemd, is een zeer jonge kaas die gemaakt wordt van koeienmelk. Hij hoeft net als mozarella niet te rijpen. De kaas heeft een milde smaak, waardoor hij goed combineert met kruiden, stukjes fruit of groente. Hüttenkäse is vetarm, met maar 3,5 gram vet per 100 gram heeft het het laagste vetpercentage van alle kazen. Hij komt echter net een plekje lager dan mozarella in de ranglijst, omdat Hüttenkäse meer zout bevat en wat minder voedingsstoffen.
Toch bevat Hüttenkäse wel wat gezonde vitamines, zoals B2 en B12, en mineralen, zoals fosfor, calcium en kleine hoeveelheden ijzer, jodium en magnesium. Ook is deze jonge kaas eiwitrijk, zodat dit een van de gezondere kazen is om te eten.
3. Ricotta
Ricotta komt ook uit Italië en is grappig genoeg eigenlijk geen kaas. Het wordt gemaakt van de wei die overblijft als er kaas is gemaakt, die opnieuw verhit wordt, waarna een wrongel verkregen wordt. Deze liet men uitlekken, waarna je ricotta overhoudt. Ricotta kan worden gemaakt van zowel koeien-, geiten- als schapenmelk. Het is een romige kaas met een wat korrelige structuur. Het wordt vaak in warme gerechten gebruikt of op toast gegeten.
Ricotta is een gezonde kaas, omdat het weinig calorieën bevat, redelijk vetarm is en behoorlijk wat eiwitten bevat, die goed opneembaar zijn. Het zoutgehalte is lager dan gemiddeld. Verder krijg je met ricotta veel calcium binnen (255 mg), magnesium, fosfor en vitamine D. Dus Ricotta is een goede keus wanneer je probeert af te vallen of van je buikvet probeert af te komen.
4. Blauwe kaas (Zoals Roquefort, Danish Blue)
Niet iedereen houdt van blauwe kaas, omdat deze een erg sterke, karakteristieke smaak heeft. Deze kaas heeft lang gerijpt (vandaar de blauwe schimmel). Blauwe kaas wordt graag gegeten op toast, maar smaakt ook heerlijk op pizza of bij pasta. Kazen als Roquefort of Danish Blue bevatten opvallend veel vitamine K2, een vitamine die een rol speelt in het voorkomen dat calcium zich ophoopt rondom de hartweefsels. Het is ook van belang voor de opbouw van botten.
Een andere stof die ervoor zorgt dat blauwe kaas gezond is, is spermidine. Er is nog niet veel bekend over wat precies de effecten hiervan zijn, maar uit onderzoeken blijkt dat het de kans op hart- en vaatziekten kan verlagen. Het lijkt erop dat spermidine de hartspieren en andere delen van het cardiovasculair systeem kan beschermen. Er is nog een reden dat blauwe kaas goed is voor het hart. Het bevat een rijke hoeveelheid kalium. Dit mineraal is belangrijk voor het samentrekken van de spieren, dus ook de hartspier.
Verder is blauwe kaas zeer rijk aan calcium, maar het bevat ook zeer veel zout. Daardoor is het een gezonde kaas, maar zou je er wel op moeten letten er niet teveel van te eten. Maar dat is meestal geen probleem, vanwege de sterke smaak.
5. Feta
De beroemde Griekse schapen- of geitenkaas feta is eveneens een jonge kaas. Deze wordt in de vorm van een baksteen gegoten om te rijpen, in een bad van wei of zout water. Feta moet ongeveer 2 maanden rijpen. Het heeft een lekker pittige smaak en de kaas smaakt heerlijk in salades. Die pittige smaak komt deels ook van de grote hoeveelheid zout (250 mg per 100 gram). Het is dus verstandig niet teveel feta te eten.
Net als andere kaas bevat feta behoorlijk veel calcium. Toch blijft onze harde Nederlandse kaas een koploper op het gebied van dit mineraal. Verder krijg je met feta aanzienlijke hoeveelheden kalium, fosfor, magnesium en tevens wat ijzer binnen. Feta is daarnaast een goede bron van enkele vitamines uit het B-complex, zoals vitamine B12. Ook bevat het vitamine A en relatief veel vitamine D.